همان گونه که احتمالاً می‌دانید، دمای طبیعی یک فرد معمولی بین 36 تا 37 درجۀ سانتی‌گراد است. چنان‌چه درجۀ حرارت بدن فرد به هر دلیلی پایین‌تر یا بالاتر از حد نرمال برود، مکانیسم درجۀ حرارت بدن فرد دچار اختلال می‌شود. اگر درجۀ حرارت بدن بالاتر از حد نرمال برود، گرمازدگی رخ می‌دهد و در حالت برعکس، اگر دمای بدن کم‌تر از حد طبیعی شود، فرد دچار سرمازدگی می‌شود.
بیشترین موارد گرمازدگی در فصل تابستان و گرمای زیاد و هم‌چنین شهرهایی است که نسبت به شهرهای دیگر گرمای بیشتری دارند. با این حال، در برخی مواد رطوبت هوا در دماهای نه‌چندان زیاد نیز ممکن است علتی برای ایجاد گرمازدگی باشد. ورزش یا فعالیت در گرمای شدید و در محیطی گرم و بیش از اندازه در مدت زمان زیاد باعث می‌شود بدن از طریق تعریق آب فراوانی از دست بدهد. در این حالت، بدن فرد دچار اختلال می‌شود؛ یعنی درجۀ حرارت فرد بالا می‌رود و در عمل بدن توانایی دفع گرمای زیاد را از دست می‌دهد.
در این یادداشت که از پایگاه اینترنتی صنعت زنبورداری ایران نقل کرده‌ایم، ضمن مروری بر گرمازدگی، به معرفی خواص عسل طبیعی به ویژه عسل کُنار برای درمان گرمازدگی در شرایط اضطرار پرداخته شده است.
آنچه باید در مورد گرمازدگی بدانیم
افرادی که در کشورها و شهرهای گرم زندگی می‌کنند، نسبت به افرادی که در کشورهای سردسیر و معتدل به سر می‌برند، به مراتب کم‌تر دچار گرمازدگی می‌شوند و بدن آنها بیشتر مقاومت می‌کند! هر کس در هر سن و سال و در هر شرایطی، ممکن است دچار گرمازدگی شود. بدن کودکان می‌تواند سه تا پنج برابر سریع‌تر از بزرگسالان گرم شود، بنابراین دقت به علایم گرمازدگی در کودکان بسیار مهم است. حتماً توجه داشته باشید که کودکان خود را به هیچ وجه در ماشینی که پنجره‌های آن بسته است، رها نکنید! این کار احتمال گرمازدگی را چندین برابر می‌کند. هم‌چنین، افراد دارای مشکلات قلبی، افراد چاق یا کسانی که دارای بیماری‌های خاص هستند و افرادی که مشروبات الکلی مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض گرمازدگی قرار می‌گیرند.
گرمازدگی عوارض جانبی نسبتاً زیادی دارد. با این حال، می‌توان از روی علایم مشکل را تشخیص داده و سریعاً برای رفع آن اقدام کرد. برخی از این علایم و عوارض عبارت‌اند از:
- احساس تشنگی کردن
- احساس سردرد
- احساس ضعف
- احساس خستگی
- حالت تهوع
- نبض به حالت سریع
انواع گرمازدگی
گرمازدگی انواع مختلفی دارد. برای رفع گرمازدگی، بسته به نوع آن باید اقدامات متفاوتی صورت پذیرد. گرمازدگی شدید حتی ممکن است به مرگ منجر شود. به همین دلیل باید در نوع خود، بسیار جدی گرفته شود.
ـ گرمازدگی ضعیف
گرمازدگی در بعضی از افراد ضعیف عمل می‌کند. گرفتگی عضلات و ماهیچه‌ها یکی از مهم‌ترین آثار به وجود آمده از عوارض گرمازدگی خفیف است. این گرمازدگی چندان خطرساز نیست و با مصرف برخی مواد خوراکی خنک قابل درمان است. کافی است یک لیوان شربت خاکشیر و عسل به فردی که دچار گرمازدگی خفیف شده است، بدهید تا خیلی سریع بهبود پیدا کند. این نوع گرمازدگی را اکثر ما در تابستان تجربه کرده‌ایم.
ـ گرمازدگی متوسط
در شرایط گرمازدگی متوسط به فرد کمک می‌کنیم تا دراز بکشد و آن‌گاه کمک‌های اولیه را بر روی وی انجام می‌دهیم. در این گرمازدگی، آشنایی با کمک‌های اولیه پراهمیت است. پس اگر احساس کردید فرد از حالت طبیعی خارج شده است و شما اطلاعاتی در مورد مواجهه با چنین شرایطی ندارید، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
ـ گرمازدگی شدید
اگر در هنگامی که فرد دچار گرمازدگی شدید شد، کمک های اولیه را انجام ندهیم، ممکن است آسیب جدی به مغز و اندام فرد بیمار وارد شود و در بعضی مواقع، حتی باعث مرگ او شود. در نتیجه بهتر است سریع‌تر با اورژانس تماس گرفته و اقداماتی را که به وسیلۀ آنها بیان می‌شود، اعمال کنید. در این حالت، فرد گرمازده دچار رنگ‌پریدگی می‌شود و به سختی نفس می‌کشد. پس سعی کنید به او آرامش داده و تا حد ممکن از اقدامات خودسرانه پرهیز کنید.
اقدامات اولیه برای کمک به فرد گرمازده
اقدامات اولیه‌ای که می‌تواند به شخص گرمازده کمک کند تا از شرایط بحران خلاص شود، به این شرح است:
- انتقال به سایه: در ابتدا فرد را به سایه انتقال دهیم تا دمای بدن فرد در مدت زمان کم‌تری پایین بیاید.
- درآوردن لباس: برای کمک به پایین آمدن دمای بدن فرد بیمار، تا جایی که ممکن است، لباس‌های اضافی و گرم او را دربیاوریم.
- خوردن مایعات: مایعات خنک به فرد کمک می‌کند تا از احتمال عوارض جدی خلاص شود. یکی از بهترین نوشیدنی‌ها، شربت عسل کنار به همراه خاکشیر یا تخم شربتی است. البته که یک شربت سکنجبین خنک نیز می‌تواند معجزه کند.
- باد زدن: با کمک کاغذ، مقوا یا به وسیلۀ هر آنچه دم دست داریم، تا به این صورت برای پایین آمدن دمای بدن بیمار، به او کمک کرده باشیم.
- دوش گرفتن: در نهایت، گرفتن دوش آب سرد مطمئناً کمک بزرگی به فرد بیمار خواهد کرد.
هنگامی که فرد دچار گرمازدگی می‌شود، می‌توان با ریختن آب خنک روی سر و صورت بیمار، درجۀ حرارت فرد را پاین آورد. این کار کمک بزرگی می‌کند تا فرد دچار شک و احتمالاً سکته یا مرگ نشود. البته این مسأله تنها در شرایطی است که فرد فقط گرمازده شده باشد و علایمی از آفتاب‌سوختگی بر روی پوستش وجود نداشته باشد. در هنگام تکرار این کار باید دقت کرد که دمای بدن فرد از حد نرمال پایین‌تر نرود! اگر چنان‌چه دماسنجی در اختیار دارید، می‌توانید هر چند دقیقه یک بار با اندازه‌گیری مرتب درجۀ حرارت بیمار، دمای بدن او را کنترل کنید..
راهکار عسل برای درمان سریع گرمازدگی
شاید برای بسیاری از افراد قابل توجه باشد که عسل می‌تواند برای درمان گرمازدگی مؤثر واقع شود. عسل، هم به صورت موضعی و هم به صورت خوراکی، می‌تواند به بهبود شرایط بدن فرد گرمازده کمک کند. البته بهتر است از عسل‌هایی با طبع متعادل مثل عسل کنار استفاده شود.
یکی از بهترین نوشیدنی‌هایی که به این منظور و با عسل تهیه می‌شود، شربت سرکۀ انگبین است. این شربت برای درمان گرمازدگی خواص فوق‌العاده‌ای دارد و همین موضوع باعث می‌شود تا از شربت سرکۀ انگبین به عنوان یکی از بهترین نوشیدنی‌ها برای رفع عطش و درمان گرمازدگی یاد شود. البته بهتر است این شربت را با سکنجبین ـ که در آن به جای عسل، شکر استفاده شده است ـ اشتباه نگیرید!
شربت خاکشیر و عسل نیز از بهترین معجون‌های تأثیرگذار برای درمان گرمازدگی است. اگر از عسل کنار برای شیرین کردن شربت استفاده کنید، قطعاً نتایج فوق‌العاده‌ای به همراه خواهد داشت. پس دست‌دست نکنید و خیلی سریع این شربت را برای خود یا هر فردی که دچار گرمازدگی یا عطش شدید شده است، تهیه کنید.
مصرف موضعی عسل برای آفتاب‌سوختگی نیز معجزه می‌کند. با این حال، برای کاهش حرارت بدن می‌توانید در قسمت‌هایی که حرارت آن زیاد است، از عسل به صورت موضعی استفاده کنید. البته دقت داشته باشید که قبل از مصرفل موضعی عسل، باید از نداشتن حساسیت به عسل طبیعی مطمئن شوید. هم‌چنین اطمینان حاصل کنید که عسل طبیعی است! زیرا عسل‌های تقلبی، نه‌تنها احتمالاً فایده‌بخش نباشند، بلکه حتی ممکن است باعث آسیب به پوست و افزایش گرمای بدن شوند.
جمع‌بندی
در هوای گرم تابستان گرمازدگی امری غیرعادی نیست و ممکن است برای هر فردی اتفاق بیفتد. آشنایی با این مشکل و استفاده از روش‌های درمانی، به ویژه با مواد طبیعی مانند عسل، می‌تواند از بروز خطرات جدی‌تر جلوگیری کند. عسل یک معجزۀ فوق‌العاده عالی برای درمان گرمازدگی است. ما توصیه می‌کنیم آن را جدی بگیرید و حتماً برای رفع گرمازدگی از آن استفاده کنید.
پی‌نوشت: این یادداشت از پایگاه اینترنتی صنعت زنبورداری ایران نقل شده و به وسیلۀ مدیر وب‌سایت هورامان‌هانی ویرایش شده است.
ثبت دیدگاه دربارۀ یادداشت